1. Inleiding

Het ontwerpen van onze unieke vergaderruimte is een goed voorbeeld van ‘in the box’ denken. Vanuit stedenbouwkundig oogpunt waren we letterlijk beperkt tot de 2 bestaande gebouwen – niet groter, geen verschil in algemene vorm of grootte. Deze vormden onze doos.

Omdat we ons midden in een beschermd dorpsgezicht bevinden, naast een historische kerk en kapel, waren we ook beperkt in de uitstraling van het gebouw. Hierdoor konden we beginnen te spelen met contrasten om een gedenkwaardige ervaring voor onze gasten te creëren. Onze unieke vergaderruimte combineert een landelijke, rustieke buitenkant met een industrieel, onbeschreven interieur.

Het ontwerp van onze ruimte begon met het zoeken naar inspiratie. Inspiratie uit wetenschappelijke studies, boeken, interviews met potentiële gebruikers van de ruimte en bezoeken aan vergelijkbare ruimtes. Vergaderruimtes gericht op brainstorm-activiteiten. Al deze informatie werd gepresenteerd aan de architect.

In essentie is onze unieke vergaderruimte opgebouwd rond 5 sleutelelementen van een ruimte die creativiteit stimuleren: zicht op natuur, ruimte, inspiratie, zintuiglijke complexiteit en flexibiliteit.

2. Zicht op natuur

2.1 Belang van natuur

De natuur raakt ons. Of het nu gaat om een milieuramp, beelden van dieren die naar slachthuizen worden gebracht of de vernietiging van het regenwoud. In tijden van onzekerheid keren we allemaal terug naar de natuur.

Als je aan een klinische depressie lijdt, is een van de mogelijke therapieën elke dag buiten in de natuur gaan wandelen. Er zijn veel onderzoeken gedaan die allemaal de heilzame effecten van natuur op mensen beschrijven. Zowel het hebben van zicht op natuur (zelfs met schilderijen of prenten) als het zijn in natuur. Studies die variëren van herstelpercentages in ziekenhuizen tot minder behoefte aan pijnmedicatie. Studies over focus bij kinderen en studenten – met of zonder AD(H)D. In al deze gevallen had de natuur helende effecten.

Verschillende andere studies beschrijven het gunstige effect van wandelen in de natuur op creativiteit. Vooral de divergente fase in het creatieve proces heeft baat bij wandelen in de natuur. We verwijzen naar het citaat van Friederich Nietzsche: “Alle echt grote gedachten ontstaan door te wandelen”.

2.2 Natuur als herstellende omgeving

Als het gaat om het effect dat de natuur heeft op onze geest, verwijzen we naar het concept van de natuur als een herstellende omgeving. Een concept dat in 1989 werd bestudeerd en geïntroduceerd door Kaplan & Kaplan in hun boek “The Experience of Nature – A Psychological Perspective”. De studie behandelt het concept van mentale vermoeidheid, een gemoedstoestand waarbij mensen zo mentaal vermoeid zijn dat ze nauwelijks kunnen functioneren. Een rommelige en verwarrende omgeving blijkt een van de hoofdoorzaken van mentale vermoeidheid te zijn. Natuur biedt rust en herstel. De natuur wordt beschouwd als een van de meest geschikte omgevingen voor herstel omdat:

•  Het wordt beschouwd als esthetisch aangenaam
• Natuurlijke omgeving ondersteunt het menselijk functioneren
• Het bevordert het herstel van mentale vermoeidheid

Herstellende omgevingen hebben 4 functies:

1. Ze bevrijden de gedachten van resterende rommel – die in de weg kan staan van het begrijpen van de vereisten en beperkingen van een nieuwe taak.
2. Ze maken het herstel van gerichte aandacht mogelijk en helpen mentale vermoeidheid te overwinnen.
3. De zachte fascinatie die de natuur biedt, bevordert cognitieve rust en dempt de interne ruis in ons hoofd. Het biedt ongedwongen fascinatie.
4. Het biedt de mogelijkheid om na te denken over je leven, over je prioriteiten en mogelijkheden, over je acties en doelen. Kortom: het biedt de ruimte om na te denken over de vraag of het doel dat je probeert te bereiken wel belangrijk voor je is.

Verschillende studies hebben deze conclusie bevestigd. Het effect is eigenlijk tweeledig: het is enerzijds het wegnemen van de negatieve invloed van technologie, omdat creativiteit vereist dat we zelf nadenken. Anderzijds is er het voordeel dat het de hersensystemen worden geactiveerd die nodig zijn om divergent denken te bevorderen.

Waarom is dit zo’n belangrijk concept? Een gestreste geest vol ruis is geen creatieve geest.

3. Ruimte

Er is nieuw onderzoek opgedoken dat een licht kan werpen op de belangrijkste aspecten van een ruimte die creativiteit beïnvloeden.

3.1 De hoogte van het plafond van een ruimte

Mensen die een taak uitvoeren in een kamer met een hoog plafond, komen met meer abstracte ideeën. Terwijl mensen in kamers met een lager plafond meer concrete opties presenteren. De conclusie van het onderzoek stelt dat de hoogte van het plafond invloed heeft op de manier waarop je informatie verwerkt. En dat “hoge plafonds mensen het gevoel geven minder beperkt te zijn, waardoor ze worden aangemoedigd om vrijer te denken”. Dit pleit echter niet tegen kamers met lage plafonds, omdat ze een meer gedetailleerde kijk aanmoedigen. De perfecte plek om die taken uit te voeren die nauwkeurig moeten worden uitgevoerd. Een belangrijke kanttekening is dat het niet gaat om de werkelijke hoogte van het plafond, maar om hoe het aanvoelt, de perceptie van de hoogte.

3.2 Zicht op natuur

We hebben het al gehad over de voordelen van de natuur voor onze cognitieve capaciteiten en ons vermogen om ons te concentreren. Dus als je niet echt in de natuur bent, is zicht op natuur een geweldig alternatief.

3.3 Natuurlijk licht

Daglicht is een van de meest onderschatte bevorderende aspecten voor het verbeteren van creativiteit. Het is essentieel voor het synchroniseren van onze slaap-waakcyclus – ons circadiaans ritme – waardoor we overdag alert blijven en ’s nachts kunnen profiteren van een herstellende slaap. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen in klaslokalen met weinig daglicht een verstoorde cortisolspiegel hebben. Elke ochtend 20 minuten zonlicht verdrijft de nood aan koffie.

Natuurlijk licht kan in gebouwen worden vervangen door het gebruik van blauwe lichtgevende diodes en full-spectrum fluorescentielampen.

Hierbij moeten we wel opmerken dat, met het oog op het bevorderen van creativiteit, een open en ontspannen sfeer ook belangrijk is. En dat is enigszins in tegenspraak met een felverlichte ruimte. Gedimd licht helpt om losser te worden. Meer over natuurlijk licht als we dieper ingaan op de zintuiglijke aspecten van een creatieve ruimte.

3.4 Gebogen hoeken

Een ander interessant onderzoek toonde aan dat we een natuurlijke voorkeur hebben voor objecten met gebogen of afgeronde hoeken; in tegenstelling tot scherpe en vierkante vormen. De eerste conclusies zijn dat we de voorkeur geven aan zachtere randen omdat we scherpe hoeken associëren met gevaar.

3.5 Zitgelegenheid

Zelfs de zitopstelling kan creatief denken stimuleren. Studies hebben aangetoond dat in klaslokalen waar leerlingen in een halve cirkel zaten versus rijen met bureaus, in het eerste geval de betrokkenheid van de leerlingen werd gestimuleerd. In het laatste geval werkten leerlingen zelfstandiger en verbeterde het gedrag in de klas. Dus nogmaals, verschillende opstellingen kunnen leiden tot verschillende soorten gedrag. We moeten ons bewust zijn van welk gedrag we willen stimuleren.

3.6 Complexiteit van de unieke vergaderruimte

Onderzoek wees ook uit dat een ruimte met een hogere complexiteit (zowel ruimtelijk als decoratief) wordt geassocieerd met een groter creatief potentieel. Bovendien verhoogden visueel interessante ruimtes het waargenomen creatieve potentieel aanzienlijk. Gefabriceerde of onnatuurlijke materialen hadden echter een sterke negatieve correlatie. Natuurlijke materialen hadden een positieve correlatie. De textuur van hout wordt bijvoorbeeld als positief beschouwd. En zicht en natuurlijk zicht correleerden sterk met creatief potentieel. Kortom: zorg voor visuele en tactiele prikkels.

Wat kleuren betreft, is het onderzoek niet eenduidig. De resultaten variëren van ‘voorkeur voor warme kleuren’ tot ‘het is een kwestie van wat we gewend zijn’.

3.7 Vertrouwen

De behoefte aan privacy. Een van de belangrijkste regels van brainstormen is: geen oordeel! We hebben die gedurfde, over the top ideeën nodig! Een veilige ruimte – zowel letterlijk als figuurlijk – is essentieel.

4. Inspiratie

Het volgende belangrijke aspect om de geest te triggeren om vergezochte en gekke ideeën te bedenken is inspiratie. Eigenlijk heeft de geest dat kleine vonkje nodig, een fire starter om onverwachte verbanden te vormen uit alles wat er in je geest is opgeslagen.

Inspiratie is er in vele vormen, soorten en maten. Steven Johnson beschrijft in zijn boek “Where good ideas come from” de perfecte mix van ingrediënten voor een goed idee. Combineer een aantal overgeërfde ideeën, voeg wat reserveonderdelen en oud afval toe, voeg zelfs wat afgedankte ideeën toe en meng dit met een scheutje oude tradities. Schud, schud, schud en hey presto: een nieuw goed idee ontstaat. Dit recept is volstrekt logisch gezien zijn uitgangspunt dat nieuwe mogelijkheden ontstaan in het aangrenzende mogelijke van wat al bestaat. Evolutie is het voortdurend verkennen van de grenzen van wat al bestaat. Elk nieuw innovatief idee opent een heel nieuw pad om te verkennen.

Hij benadrukte ook het belang van vloeibare netwerken en wat hij “de langzame ingeving” noemde. Zoals hij zegt: “de meeste nieuwe ideeën zijn halfbakken, een geweldig begin maar nog niet klaar. Ze moeten zich verbinden met andere ingevingen, andere ideeën, zodat ze gecombineerd kunnen worden tot een geweldig idee.” Deze verbindingen ontstaan doorte gaan wandelen, nieuwe ideeën op te doen (een boek lezen, op internet surfen) of voort te bouwen op de kennis van anderen door ingevingen te delen en te bespreken.

We verwijzen ook naar het citaat van Carl Jung: “de creatieve geest speelt met het object waarvan hij houdt”. Door een object of kwestie vanuit alle hoeken te bekijken, kan de perfecte ingeving ontstaan die kan leiden tot de oplossing van je zoektocht.

5. Zintuiglijke complexiteit

De zintuigen spelen een belangrijke rol bij het ontwerpen van een ruimte om de geest te beïnvloeden. We nemen onze omgeving immers waar door te zien, horen, ruiken, aanraken en proeven. Als complex mens gedijen we in evenwichtige omstandigheden waarin al onze zintuigen aan bod komen.

Waarom is een rijke architectuur zo belangrijk? Onze geest lijkt veel op een peuter. Als je een nieuw speeltje geeft, is hij in de wolken en blijft hij gefocust op dat ene speeltje. De verveling treedt echter al snel in, omdat de nieuwigheid nogal snel wegebt. Dus als we keer op keer met dezelfde eentonige omgeving worden geconfronteerd, waar niets verandert, schakelt onze geest uit. We verliezen het vermogen om creatief te denken. We hebben de perceptuele rijkdom nodig om nieuwe neurale circuits in onze hersenen te vormen of bestaande te versterken.

Bovendien is een creatieve geest ook een opmerkzame geest. Als dagen beginnen te voelen als eindeloos, saai en vol van meer van hetzelfde, kunnen we onze dagen opvrolijken door ons meer te richten op onze zintuigen. Omdat onze zintuigen ons in contact brengen met de wereld om ons heen, merken we meer op, waarderen we meer en leven we meer.

Dus hoe kunnen we, naast een visueel aantrekkelijke ruimte, onze andere zintuigen aanspreken?

5.1 Het belang van schaduw

We hebben het belang van natuurlijk licht en het effect ervan op ons circadiaanse ritme al aangestipt. Een gebrek aan natuurlijk licht leidt niet alleen tot een gebrek aan focus en verhoogde cortisolniveaus, maar ook – voor wie er gevoelig voor is – tot angst, (seizoensgebonden) depressie en vermoeidheid.

Je zou zeggen: een gebouw van glas moet toch licht genoeg zijn? Verbeelding en dagdromen, 2 activiteiten die essentieel zijn voor creatief denken, hebben naast licht ook schaduw en duisternis nodig. Als alles helder en duidelijk voor je is, is er geen ruimte voor verbeelding, voor het dromen over alternatieven. Zacht, natuurlijk licht met een vleugje schaduw en onverlichte oppervlakken zorgen voor een dromerige sfeer, perfect om te brainstormen.

5.2 Akoestische intimiteit

Ons gehoor verankert ons in de wereld. Vanaf onze geboorte vertelt ons gehoor ons wat er om ons heen gebeurt. We kunnen een breed scala aan geluiden detecteren en identificeren, de locatie bepalen waar een geluid vandaan komt en of het een vriendelijk geluid is of een bedreiging. Als mens hebben we ook de interessante neiging om menselijke stemmen te verkiezen boven achtergrondgeluiden.

Te veel of te weinig geluid heeft ook een directe invloed op de geest. Veel lawaai kan aanleiding geven tot een verhoogde bloeddruk, verhoogde hartslag, stress en angst. Te weinig geluid kan je omgeving steriel doen aanvoelen.

Muziek is een voor de hand liggende plek om te beginnen. Het speelt een belangrijke rol in activiteiten en rituelen in elk deel van de wereld. Het heeft een belangrijke invloed op ons lichaam. Muziek verbetert niet alleen je gezondheid, het horen van je favoriete muziek kan ook de hersenen stimuleren. Het is één van de snelste manieren om je humeur een boost te geven.

Geluid is ook een zeer krachtig zintuig om gevoelens van gastvrijheid of vijandigheid op te wekken. Een koude, lege kamer voelt heel anders aan dan een ruimte met een ontvankelijke, bedachtzame stilte. Oude gebouwen of zorgvuldig ingerichte kamers geven ons vaak de ervaring van een langzaam, helend ritme, in tegenstelling tot de gekke, drukke wereld buiten. In de mooiste gebouwen ter wereld verdwijnt de tijd.

Is het je ooit opgevallen dat, hoewel we het vaak hebben over ons terugtrekken in de stilte van de natuur, de natuur eigenlijk nooit stil is? Maar voor ons mensen zoeken we vaak niet naar volledige stilte (want dat kan griezelig aanvoelen); we zoeken naar menselijke stilte. Iets wat je in onze tuin kunt vinden, wanneer dat nodig is.

5.3 Ruimtes van geur

De reukzin is een van de minst begrepen zintuigen en een van de meest complexe. Een specifieke geur kan een heel arsenaal aan herinneringen oproepen, lang vergeten en zeer persoonlijk. De neus doet de ogen herinneren. En herinnering en verbeelding gaan vaak hand in hand. Een troostende en stimulerende geur voor de één kan spanning of een paniekaanval oproepen voor de ander. Een geur kan je ook niet uitschakelen. Hij blijft hangen in de lucht.

In onze moderne wereld wordt geur beschouwd als iets heel persoonlijks en zelfs invasief. In onze moderne steden zijn we bijna doodsbang geworden voor natuurlijke geuren, waardoor onze gebouwen en steden één enkele, eentonige, geglobaliseerde, gezuiverde ruimte van niets zijn geworden. Zelfs de beschimmelde geur in oude gebouwen vertelt een verhaal…

5.4 De vorm van aanraking

Zien is geloven, maar aanraken voelt als een ontmoeting met de werkelijkheid. De tastzin is een essentieel onderdeel van het grootste orgaan van het menselijk lichaam: de huid. Opnieuw een zintuig dat we niet volledig begrijpen, maar dat van vitaal belang is. De huid leest de textuur, het gewicht, de substantie en de temperatuur van veel objecten. Het vertelt ons het verhaal van het object en biedt ons een nieuwe ervaring. Het gebruik van natuurlijke materialen is iets heel tastbaar, zoals hout, gepolijste steen, patina op beelden of gebouwen. Ze zorgen niet alleen voor een verrijkende ervaring, maar vertellen ook -weer- een fascinerend verhaal. Een verhaal dat plastic voorwerpen of glazen gebouwen nooit zouden kunnen vertellen.

5.5 Het experiment van smaak

Ons gevoel voor smaak lijkt minder belangrijk als we het hebben over het ontwerp van een vergaderruimte. Maar niets is minder waar. We hebben allemaal wel eens de ervaring gehad dat we een slechte geur konden “proeven”. De aanblik of geur van een smakelijk gerecht kan om van te watertanden zijn. Er is ook een goede reden waarom de kenmerkende kleuren van McDonalds rood en geel zijn. Die kleuren stimuleren honger en snelheid. Kortom: binnen, eten en buiten; zo snel mogelijk. En laten we niet vergeten dat baby’s (en puppy’s!) hun mond als belangrijkste middel gebruiken om hun omgeving te verkennen.

Wat geur betreft, is wat we eten, hoe en met wie vaak nauw verbonden met onze herinneringen, cultuur en erfgoed. Schrijver Marcel Proust kreeg een flits van herinneringen uit het verleden toen hij een in thee gedrenkt koekje at, wat nu het “Proust-effect” wordt genoemd. We hebben dit effect ook kort aangestipt toen we het hadden over de kracht van geur. Maar omdat Proust eigenlijk meer over smaak schreef, is het hier beter op zijn plaats.

Er is een interessante parallel tussen de huidige nadruk op het perfecte beeld, de perfecte platte illustratie van het visuele, en de evolutie van de smaak van voedsel. Met onze altijd drukke levens grijpen we vaak naar wat kant-en-klaar is. En de voedingsindustrie is erin geslaagd hun producten zo te ontwikkelen dat ze onweerstaanbaar zijn. Dit resulteert niet alleen in veel gezondheidsproblemen, maar vooral in een vervlakking van de smaak van ons voedsel. We zijn niet meer gewend om van nature zure of bittere smaken te eten en aan bijna alles wordt suiker toegevoegd.

5.6 Het beeld van beweging

Een zintuig dat over het algemeen niet als een zintuig wordt beschouwd, is het beeld van beweging. Architectuur geeft een inherente suggestie van actie, omdat het het lichaam door de ervaring leidt. Stapstenen in het gras zijn afdrukken van voetstappen. Als we een deur openen, ontmoet het lichaamsgewicht het gewicht van de deur; de benen meten de treden als we een trap opgaan, de hand streelt de leuning en het hele lichaam beweegt diagonaal door de ruimte.

6. Flexibiliteit

En we zijn aangekomen bij het laatste element in een ruimte dat creativiteit stimuleert en tot innovatieve ideeën leidt: flexibiliteit. Want zodra de geest dag na dag wordt blootgesteld aan dezelfde ruimte, treedt onvermijdelijk routine in. Hoe mooi die ruimte ook is. Flexibiliteit in het ontwerp van een ruimte is essentieel om de geest actief en alert te houden. Kunstgras als vloerbedekking was 10 jaar geleden een grote hit. Nu is het meer business as usual.
We hebben met veel verschillende ideeën gespeeld bij het ontwerpen van onze ruimte. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een tijdloos ontwerp – een leeg canvas. Al onze grote voorwerpen staan op wieltjes en kunnen overal worden neergezet, zodat ze in verschillende configuraties aan je behoeften kunnen voldoen. We hebben diverse schrijfoppervlakken. We hebben 2 grote vergaderruimtes gecreëerd. Verbonden met deze hoofdruimten hebben we verschillende kleinere vergaderruimten gecreëerd als break-outruimtes. Flexibele verlichtingsopties zorgen ervoor dat je het licht precies goed kunt instellen.

7. Zijn we geslaagd? 

Binnen de beperkingen die we hadden – aka onze box – zijn we er zeker in geslaagd om de meeste, zo niet alle, vakjes aan te vinken. Uit de feedback die we ontvingen van de vele groepen die we mochten ontvangen, bleek dat de meesten onder de indruk waren van de frisheid van de ruimte, de overvloed aan ruimte, de unieke kenmerken en de omringende tuin. Waardoor het niet alleen de ideale locatie is voor speciale evenementen, maar ook voor teambuilding en zakelijke bijeenkomsten. Maar bovenal beschreven velen een gevoel van rust, op hun gemak zijn, klaar voor een opwindende dag hard werken. De ideale plek voor een unieke ervaring.

Denk eraan: zien is geloven, maar aanraken voelt als een ontmoeting met de werkelijkheid. We heten je van harte welkom in onze unieke creatieve ruimte voor uw volgende evenement of productieve vergadering.